3. Onderzoek
Waarom iedere creatieve professional een portfolio nodig heeft

"Als het woord 'creatief' wordt gebruikt om het werk te beschrijven dat je doet of wilt doen, heb je een portfolio nodig", zegt Susan Tanabe, senior tekstschrijver bij Blurb. "Dit geldt voor fotografen, visagisten, interieurontwerpers, beeldend kunstenaars, tekstschrijvers etc."

Maar waaróm moeten mensen met een creatief beroep een portfolio hebben? We hebben onderzoeksresultaten en casestudy's verzameld die laten zien waarom een goed samengesteld portfolio zo belangrijk is.

Casestudy: een portfolio van een student grafisch ontwerpen

Shundiin Nakai, een creatieve professional uit Albuquerque die behoort tot de Navajo Nation, maakte aan het einde van haar opleiding grafisch ontwerpen aan het Rocky Mountain College of Art and Design een gedrukte portfolio om haar werk te tonen.

"Dit boek begon als een opdracht in een van mijn laatste lessen", zegt Nakai. "Ik wilde lezers iets laten zien van wie ik ben en van het soort werk dat ik wil doen."

Daar stopte ze niet. Nakai spoorde zichzelf aan om een merkidentiteit te creëren die echt laat zien wie ze is als ontwerper. "Het persoonlijke aspect van dit project, wie ik ben en het soort werk dat ik wil doen, was het moeilijkst voor mij", vertelt ze. "De tijd die ik aan dit boek heb besteed, heeft me uiteindelijk inzicht gegeven in hoe creativiteit mij soelaas biedt."

Het is een prachtig boek dat Nakai's talenten als grafisch ontwerper laat zien. Hierdoor kunnen werkgevers zien wat er uniek is aan haar werkwijze en wat ze te bieden heeft, zelfs zonder betaalde ervaring. Bekijk haar boek, Solace, nu.

Casestudy: de portfolio van een professor over identiteit

Kunstenaar en docent grafisch ontwerpen Chen Gao maakt om de zoveel jaar een portfolio. In haar nieuwste editie, My Design Narrative, onderzoekt ze haar identiteit als Chinese immigrant en de impact ervan op haar werk.

"De gevoelens [in deze portfolio] worden weergegeven in een verhaal vanuit de eerste persoon dat mijn achtergrond en ervaring weergeeft", vertelt ze. "Het laat de persoon (ikzelf) zien die een aantal jaren buiten haar thuisland woonde en gevoelens deelt over afstand nemen en zich verloren voelen in de nieuwe omgeving."

In haar klaslokaal doet ze hetzelfde werk: ze leert haar studenten hoe ze Photoshop, Illustrator en InDesign moeten gebruiken, maar ook hoe ze opbouwende kritiek aan mede-studenten kunnen geven en het moeten ontvangen. Dat laatste is hetgene, aldus Gao, waarmee ze hun eigen identiteit in portfoliovorm kunnen verkennen en laten zien.

"Kritische reacties geven aan mede-studenten is ook een proces van kritisch nadenken over jezelf", legt Gao uit. "Ze zullen gaandeweg hun interesses ontdekken en manieren vinden om problemen op te lossen. Dan is het maken van een portfolio na het afstuderen ook niet meer zo’n ding."

We spraken met Gao over haar portfolio, lesgeven en het belang van drukwerk in een digitale wereld Je kunt het interview hier lezen.

Casestudy: lessen van een digitale portfolio

Dakota Brinkert werd een jaar geleden aangenomen bij Blurb, grotendeels dankzij zijn zorgvuldig samengestelde digitale portfolio. Brinkert bouwde zijn website door minuscule stukjes gebruikersgegevens te verzamelen die hij vervolgens inzette voor zijn ontwerp en sollicitaties. Hij gebruikte Google Analytics om te zien welke pagina's potentiële werkgevers bezochten, hoe lang ze op elke pagina bleven en welk gebruikerstraject ze doorliepen. Op basis daarvan bracht hij wijzigingen aan om zo recruiters door zijn portfolio te gidsen en een grotere impact te maken.

Hij gebruikte deze informatie ook om zijn sollicitatiegesprekken vorm te geven. Brinkert ging zelfs zo ver dat hij speciaal voor elke recruiter een landingspagina maakte, in een poging iedere mogelijke vraag op een simpele, bijzondere manier te beantwoorden. Wil jij hetzelfde doen? Brinkert stelt voor om mensgerichte ontwerpprincipes te gebruiken:

  ● Begrijp wat je publiek wil en schotel het ze vervolgens hapklaar voor.
  ● Volg het gebruikerstraject door je portfoliosite en breng vervolgens wijzigingen aan op basis van waar bezoekers struikelen of afhaken.

"Creatief werk is probleemoplossend werk en (goede) werkgevers willen zien hoe je je een project aanpakt en wat je denkproces is", vervolgt hij. "Toon casestudy's die laten zien dat je in staat bent een probleem te begrijpen en het op een strategische manier op te lossen. Leid de gebruiker door je creatieve uitvoering en lever bewijs van het succes ervan in de echte wereld. Oh, en vergeet niet om een beetje van jezelf te laten zien."

Casestudy: vier decennia aan borduurwerk

Fiona Almeleh, een borduurkunstenares, schilderes en schrijfster uit Devon, heeft een uitgebreide catalogus gemaakt van de met de hand geborduurde stukken die ze tijdens haar carrière heeft gemaakt. Door terug te blikken ontdekte ze opnieuw wat het kunstenaarsschap voor haar betekent.

"Mijn werk is altijd ongepland en organisch van aard en nodigt uit tot een bewuste, creatieve betrokkenheid bij de stroom van het leven", schrijft ze. "Me dagelijks aan dit proces wijden brengt me veel rust en vreugde."

Haar portfolio bevat een voorwoord waarin het creatieve proces van dit geborduurde, met staaldraad bewerkte sculpturale werk wordt uitgelegd, gevolgd door foto's van al haar werken. Omdat deze echt uniek zijn, vragen ze als ze allemaal zijn samengebracht nóg meer aandacht van de kijker.

Bekijk Almeleh’s oeuvre.

4. Perspectief
Waar je op moet letten voor je begint

Onderzoek toont aan dat creatieve professionals portfolio's nodig hebben om fulltime banen of opdrachten te vinden. Maar wat moet je weten voordat je begint? Hieronder behandelen we het onophoudelijke debat tussen de digitale en de gedrukte portfolio, evenals sectorspecifieke overwegingen.

Wat is beter, een digitale of een gedrukte portfolio?

Het belangrijkste is dat je stijl tot uitdrukking komt in je portfolio, evenals wat potentiële klanten of werkgevers verwachten of vragen. En zoals bij alle complexe vragen het geval is, is het antwoord genuanceerd.

"Het hangt echt af van je medium en je sector", zegt J. Nordberg, Blurbs senior director brand & creative. "Maar een goede regel is om je portfolio te maken in het medium waarmee je werkt of wilt werken."

Voor digitale functies zoals UX-ontwerper heb je absoluut een webportfolio nodig met mockups, bewegende beelden en zelfs codevoorbeelden om te laten zien wat je kunt. Ben je een creatieve professional die zich bezighoudt met fotografie, overweeg dan een gedrukt portfolio waarin je foto’s het allerbeste tot hun recht komen. Zo voorkom je dat iemand je werk op een slecht gekalibreerde monitor bekijkt.

Dat gezegd hebbende: de overgrote meerderheid van het creatieve team van Blurb is het erover eens dat iedereen met een creatief beroep zowel een digitale als een gedrukte portfolio moet maken om echt te laten zien wat je kunt.

Creatieve beroepen die fantastische portfolio’s vereisen

In sommige creatieve beroepen is een portfolio een must-have, waardoor op zichzelf staande cv's nagenoeg achterhaald zijn. Zilly verduidelijkt: "Ontwerpers, fotografen, illustratoren, kunstenaars, artdirectors, reclametekstschrijvers, niet-reclametekstschrijvers, architecten, aannemers en bouwvakkers. In deze vakgebieden móet je een portfolio hebben, niemand geeft echt om een cv."

Voor heel competitieve banen is een geweldig portfolio immers wat ervoor nodig is om opgemerkt te worden. En het maken van een verpletterende eerste indruk is alles.

"Ik weet binnen 10 seconden of een portfolio potentieel heeft", zegt Ackerman. "Als het de 10-seconden-scan doorstaat, besteed ik waarschijnlijk nog eens vijf minuten om het beter te bekijken om te zien hoe het aansluit bij de visie van mijn project of de behoeften van het team."

Maar waar zoeken de topsectoren naar tijdens die 10-seconden-scan? Laten we hier wat dieper op ingaan.

5. Uitvoering
Hoe maak je je portfolio

Het kan heel erg spannend zijn om te beginnen met het maken van je eerste portfolio, of een portfolio die je al een paar jaar niet meer hebt gebruikt te updaten. Het eerste dat je moet onthouden bij het samenstellen of bewerken van je portfolio, is dat je er al een hebt, zelfs als je het je niet realiseert of geen betaalde ervaring in je vak hebt.

Als je niet veel ervaring met klanten of concrete projectvoorbeelden hebt, verzin dan je eigen merk of oefenprojecten voor je favoriete bedrijven. Zorg er wel voor dat je ze als zodanig aanmerkt.

Haal dus eerst maar eens opgelucht adem. Je hebt het werk al gedaan; dit gaat alleen om het laten zien.

Wij geven je een stappenplan voor het opbouwen van een portfolio dat werkt, ongeacht je sector. Het startpunt voor alle creatieve professionals is vaststellen voor wie het is en wat er in moet staan. Dat is waar we gaan beginnen.

1. Identificeer je publiek, intenties en toon

Een van de meest kritische vragen die je jezelf moet stellen is: voor wie maak je je portfolio?

Weten wie je doelgroep is, of dit nu klanten zijn voor korte opdrachten, artdirectors die op zoek zijn naar intern talent, of wervingspersoneel in het hoger onderwijs dat nieuwe studenten wil aantrekken, bepaalt het doel, de structuur en de inhoud van je portfolio.

De voorbeelden van je grafische werk zullen bijvoorbeeld zeker veranderen als jezelf als freelance ontwerper aan klanten voorstelt, solliciteert naar een baan bij een bureau of toegelaten wilt worden tot een postdoctorale opleiding. Dit komt doordat wat je publiek van je verwacht anders is.

Het identificeren van je publiek en het doel van je portfolio kan ook helpen om vorm te geven aan het overkoepelende ontwerpthema, het type portfolio dat je maakt en de opmaak. Je wilt de sfeer en stijl van je portfolio afstemmen op je persoonlijkheid en laten zien dat je het werk kunt doen dat de recruiter of klant van je verlangt. Leef je in wat je publiek wil in en ontwerp je portfolio op die basis.

2. Haal inspiratie uit andere portfolio’s

Het begrijpen van je visuele en creatieve vocabulaire is een belangrijk onderdeel van het creatieproces van je portfolio. Daarom is het van onschatbare waarde om inspiratie te halen uit andere portfolio's, of ze nu op jouw gebied zijn of over iets totaal anders gaan.

Een geweldige manier om te beginnen is door onlineplatforms voor het tonen van creatief werk te bekijken, zoals Behance of Dribbble (of de Blurb-boekwinkel), en aantekeningen te maken of portfolio’s die opvallen te markeren.

Dit kan je ideeën geven voor verschillende portfoliostijlen, lay-outstructuren en een vormgeving die je leuk vindt. Gebruik elementen uit de voorbeelden die je mooi vindt, bijvoorbeeld een minimalistische opmaak of duidelijke en levendige typografie, en gebruik ze ter inspiratie.

Denk na over specifieke onderdelen die je in je portfolio kunt opnemen, zoals een gepersonaliseerde introductie, het gebruik van projectinstructies, onvoltooide projectschetsen en casestudy’s met voor en na.

3. Selecteer de allerbeste voorbeelden van je werk

Een van de grootste uitdagingen bij het maken van je creatieve portfolio is het nauwkeurig selecteren van je beste werkvoorbeelden en eruit laten wat niet goed genoeg is. Het kan moeilijk zijn om een werk dat je echt leuk vindt te elimineren. Maar als het niet bij het thema past, laat het dan weg.

Denk terug aan je doelgroep en het doel van je portfolio. "Je wilt dat iemand op elke pagina stopt en 'wauw!' zegt", zegt Zilly. "Haal alles weg waar mensen gewoon overheen kunnen bladeren."

Milnor is het daarmee eens. "Als ik zie dat een portfolio 50 of meer foto’s bevat, weet ik dat de fotograaf zijn werk niet goed heeft gedaan", zegt hij. "Maar als ik 10 tot 25 afbeeldingen zie, weet ik dat ze op de goede weg zijn en goed hebben nagedacht over hun selectie."

Onthoud dat niet alles wat je laat zien succesvolle projecten voor klanten hoeven te zijn. Je kunt ook persoonlijke projecten opnemen. Denk daarbij aan werk waaruit je vaardigheden blijken en laat zien wat voor soort werk je in de toekomst meer wilt doen.

"Sommige mensen zeggen dat je alleen het soort projecten moet opnemen waar je aan wilt werken", zegt Zilly. "Het maken van een portfolio is dus ook je kans om ambitieus te zijn."

4. Bepaal wat voor soort portfolio je maakt

Opnieuw belanden we bij het grote debat tussen gedrukt en digitaal. Het is tijd om te beslissen welk type het meest logisch is voor jou, je vak en je publiek.

Samengevat: zowel digitale als gedrukte portfolio’s hebben voor- en nadelen. Natuurlijk zijn digitale versies makkelijker te maken, te bewerken en te delen, maar ze zijn misschien niet zo boeiend tijdens een persoonlijk sollicitatiegesprek. Gedrukte portfolioboeken zien er over het algemeen aantrekkelijker uit. Bovendien maken ze meer indruk omdat minder mensen ze maken. Maar ze kunnen tijdrovend en kostbaar zijn om te bewerken en af te drukken.

Voordat je je vastlegt op slechts één bepaald type, zoals een digitale portfoliowebsite, moet je de waarde van het diversifiëren van je producten niet onderschatten. Weeg alle mogelijkheden af: wil je liever een gedrukte versie die je kunt uitdelen aan potentiële klanten of een digitale versie die je eenvoudig kunt delen via e-mail of een online sollicitatie?

Om je te helpen bij je beslissing, kun je meer lezen in onze blog: Portfolioboek of portfoliowebsite?

Maar onthoud dat je, ongeacht het type dat je kiest, creatief moet zijn. Je portfolio is je kans om je verhaal te vertellen en met materialen te experimenteren. Een gedrukt boek hoeft niet ingebonden te zijn: het kan een doe-het-zelf-tijdschrift, een pop-upboek of een poster zijn. ‘Digitaal’ is niet hetzelfde als ‘website’: probeer eens een videopresentatie, Instagram-raster of videogame. Wat laat jou het beste zien?

5. Maak een samenhangende lay-out

Zonder een goed doordachte structuur kan je portfolio snel ongeorganiseerd en rommelig overkomen, wat er niet goed uitziet. Besteed daarom tijd aan structuur en opmaak.

Bedenk bij het structureren van je portfolio hoe je jezelf wilt presenteren en welk verhaal je over elk werk of project wilt vertellen. Vergeet ook je allerbelangrijkste doelgroep niet. Wat verwachten ze?

Deel je werk eerst op in onderdelen. Ontwerp een navigatiemenu of inhoudsopgave en maak een selectie uit de stapels voorbeelden die je wilt opnemen. Bepaal of je je werk indeelt op medium of type, op genre, sector of toon - je opties zijn onbeperkt. Dit geeft je portfolio een mooie, geordende hiërarchie en maakt het voor belangstellenden makkelijk om snel te vinden wat ze zoeken.

Nu je je voorbeelden hebt opgedeeld, kun je beginnen met het rangschikken van je werk binnen iedere groep. Zorg ervoor dat je je beste werk vooraan zet. Veel klanten en recruiters besteden slechts drie minuten aan een portfolio. En als je ervaring hebt met het werken voor bekende merken, overweeg dan om deze werkvoorbeelden op de voorgrond van je portfolio te plaatsen. Naamsbekendheid gaat ver!

Stel vervolgens een visuele hiërarchie in voor je portfolio-onderdelen: titels, koppen, subkoppen, hoofdtekst en afbeeldingen of video. Ben je geen ontwerper, dan kun je ervoor kiezen kant-en-klare sjablonen te gebruiken om je opmaak consistent te houden. Voeg vervolgens lay-outs toe voor secties die zinvol zijn voor het soort werk dat je weergeeft (zoals uitgelicht werk, casestudy's, een klantenoverzicht), evenals onderdelen zoals je biografie, cv en contactgegevens.

Denk ten slotte na over hoe mensen met je portfolio omgaan. Denk goed na over de gebruikerservaring voordat je je ontwerp voltooit. Hoe zullen ze zich door je werk heen bewegen? Maak je een interactieve portfolio waarin mensen heen en weer kunnen klikken en die ze kunnen verkennen? Of is het een meer lineaire ervaring – van de ene pagina doorbladeren naar de volgende? Begeleid je publiek om ze betrokken en geïntrigeerd te houden.

"Houd je portfolio actueel. Je weet nooit wanneer een geweldige kans zich voordoet en die wil je niet missen!"

6. Voeg je merk en context toe

Als je ter inspiratie het werk van andere creatieve professionals hebt bekeken, is het je waarschijnlijk opgevallen dat portfolio’s drastisch verschillen op basis van branche, stijl, esthetiek en discipline. Het boek van een reclameontwerper is waarschijnlijk veel informeler dan dat van een architect. Ze verschillen zelfs binnen bedrijfstakken – de portfolio van een grafisch ontwerper die voor punkrockbands ontwerpt, zal waarschijnlijk veel rauwer aanvoelen dan die van iemand die is gespecialiseerd in luxe sieraden.

Het belangrijkste is ervoor te zorgen dat je portfolio, inclusief lay-out, typografie, achtergrond en type, weerspiegelt wie jij bent als creatieve professional. Besteed tijd aan het vormgeven van je professionele merk en laat dit terugkomen in je hele portfolio. Je lettertype, kleurenschema en de toon in je intro en overige teksten moeten allemaal overeenkomen met als wie en wat je jezelf verkoopt, zelfs als je voorbeelden heel uiteenlopend zijn.

Milnor plaatst wel een kanttekening bij de bovenstaande stelling: "Als je het er te dik bovenop legt wat betreft je eigen merk en de vormgeving, leidt dat er vaak toe dat het werk zelf wordt overschaduwd. Het kan ook de vervanging zijn van ondermaatse afbeeldingen." Laat daarom je merk zien maar houdt de focus op je voorbeelden.

Het is ook belangrijk om context te geven aan je werk en aan wie je bent. De gouden regel bij elk portfolio is ‘niet vertellen maar laten zien’, maar het is nog steeds waardevol om je creatieve proces te beschrijven. Elke creatieve professional gebruikt een unieke methodologie om ideeën tot leven te brengen.

Het verwoorden van je creatieve benadering geeft je projecten kleur en maakt ze geloofwaardig. Deze achtergrond geeft lezers een idee van de manier waarop je omgaat met uitdagingen en eisen van klanten en of je hun project aankunt.

7. Houd je portfolio relevant en actueel

Naarmate je je ontwikkelt in je creatieve vak, zijn nieuwe projecten een aanwinst voor je portfolio. Zie je boek als een dynamische verzameling die onderhevig is aan verandering terwijl jij verder groeit.

Het kan een beetje gek aanvoelen om je portfolio bij te werken als je tevreden bent met je huidige werk of meer dan genoeg opdrachtgevers hebt. Toch is het slim om precies dat te doen. "Je weet nooit wanneer een geweldige kans zich voordoet en die wil je niet missen!" roept Ackerman uit. "Een sterke portfolio kan het verschil maken."

Naast het actueel houden van je portfolio met je meest relevante en impactvolle werkvoorbeelden, kun je overwegen meerdere portfolio's of verschillende versies voor specifieke doelgroepen te maken. Als je een ervaren architect bent die een grote verscheidenheid aan projecten heeft ontworpen, kan het hebben van portfolio’s voor commerciële en residentiële projecten voor verschillende potentiële klanten een goede aanpak zijn. Klanten kunnen beter zien of je werk aan hun wensen voldoet als je voorbeelden weglaat die niet relevant voor hen zijn.

Milnor stelt zelfs voor om boeken aan te passen voor een droomklant of perfecte baan. Het creëren van een enkele portfolio is mogelijk met print-on-demand en landingspagina's.

Overweeg ten slotte een ander type portfolio te maken als je al een website of een gedrukt portfolio hebt. Misschien vind je een digitaal portfolio handig voor snelle updates en nieuwe toevoegingen, terwijl een gedrukt portfolioboek ideaal is als kenmerk van je vak wanneer je belangrijke potentiële klanten ontmoet.